Aż 80 proc. łącznych zysków przypadło na spółki kontrolowane przez Skarb Państwa.
Notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie spółki zarobiły w 2022 r. ok. 75 mld zł. Spośród ponad 80 przedsiębiorstw z indeksów WIG20, mWIG40 i sWIG80, które do 5 kwietnia opublikowały wyniki roczne lub podały ich szacunki, 11 przekroczyło granicę 1 mld zł zysku netto. W tym gronie siedem spółek to podmioty kontrolowane przez państwo.
Rekord nie tylko Orlenu
Niemal połowa zeszłorocznych zysków giełdowych firm przypadła na PKN Orlen. Po wchłonięciu Lotosu i PGNiG płocki koncern zarobił ponad 35 mld zł. W grupie państwowych spółek rekordowy zysk w wysokości 7,6 mld zł zanotowała także specjalizująca się w wydobyciu węgla koksowego Jastrzębska Spółka Węglowa. Obydwie firmy wymieniane były przez wicepremiera Jacka Sasina jako te, które mogą zostać objęte podatkiem od nadmiarowych zysków.
Dotychczas wyniki opublikowało 13 spółek stojących na czele grup kapitałowych, nad którymi kontrolę sprawuje państwo. Zarobiły one łącznie rekordowe 60,7 mld zł, wobec 43 mld zł zysku netto przed rokiem. Udało się osiągnąć rekordowe wyniki, choć ostatni kwartał 2022 r. nie był dla państwowych podmiotów udany. Stratę w tym okresie zanotowały m.in. Grupa Azoty, PGE czy KGHM. Cały rok stratą zakończyła jedynie Trakcja specjalizująca się w budowie infrastruktury kolejowej, wchodząca w skład grupy PKP PLK. Po dwóch latach strat na plus wyszła inna kolejowa firma – PKP Cargo. Wyników dotychczas nie opublikowały GPW i Ferrum.
Inwestorzy nie cenią jednak specjalnie osiągnięć spółek zależnych od władz. Indeks WIG20, na którego wartość duży wpływ mają państwowe firmy, spadł w tym roku o 2 proc. Notowania Orlenu obniżyły się od ostatniej sesji grudnia o 9 proc., a kurs JSW zjechał w tym czasie o 23 proc. Przecena może być efektem braku wiary w powtórzenie rekordowych rezultatów.
Ale nie tylko państwowe przedsiębiorstwa zanotowały rekordowe wyniki w 2022 r. Najwyższy zysk spośród firm prywatnych miały Santander Bank Polska, Bank Handlowy, ING BSK oraz Dino Polska. Zysk netto ING był zbliżony do rekordu z 2021 r., a pozostałe trzy firmy nigdy wcześniej nie zarobiły tak dużo.
Bankom udało się zanotować rekordowe zyski, mimo że III kw. zakończyły stratami w konsekwencji uchwalonych przez Sejm wakacji kredytowych, umożliwiających odroczenie spłat zobowiązań przez osoby zadłużone w złotych na cele mieszkaniowe.
Mniejsi wypadli gorzej
Poprzedni rok nie był dla przedsiębiorstw łatwy. Agresja Rosji na Ukrainę przełożyła się na silny wzrost cen nośników energii. Mocno w górę poszły także ceny pozostałych surowców, a w dwucyfrowym tempie rosły płace. W sumie czynniki te przełożyły się na znaczący wzrost kosztów. To warunki trudne przede wszystkim dla mniejszych podmiotów. Jednak patrząc przez pryzmat wyników spółek wchodzących w skład indeksów mWIG40 i sWIG80, a więc istotnie mniejszych od liderów krajowego biznesu (choć wciąż bardzo dużych na tle całej gospodarki), to ta grupa firm poradziła sobie bardzo dobrze. Ich łączny zysk wyniósł w 2022 r. 7 mld zł i był o 0,5 mld zł niższy niż w rekordowym 2021 r. W pandemicznym 2020 r. ta część spółek zanotowała łączną stratę w wysokości ok. 2 mld zł.
Jeśli brać pod uwagę zachowanie notowań, wiara inwestorów w powtórzenie dobrych wyników przez nieco mniejsze spółki jest dużo wyższa niż w przypadku największych. Indeks mWIG40 zyskał w tym roku niemal 8 proc., a w sWIG80 znajduje się na plusie 17 proc. i notuje najwyższe wartości od 52 tygodni.
Bez pompowania marż
Analiza zmian rentowności giełdowych spółek nie wskazuje, żeby w 2022 r. nadmiernie podnosiły one swoje marże. Wskazówką, że tak było, mógłby być szybszy wzrost zysków operacyjnych niż przychodów.
W grupie 77 firm, dla których dało się przeprowadzić takie obliczenia, jedna trzecia zanotowała silniejszy wzrost zysku operacyjnego niż przychodów. Dla porównania w 2021 r. takie zjawisko wystąpiło w połowie.
W ostatnich latach giełdowe spółki najchętniej podnosiły marże w 2020 r., kiedy odsetek firm, dla których zysk operacyjny rósł szybciej od przychodów, sięgnął 56 proc.
Tak jak w wielu innych państwach europejskich, także w Polsce na przełomie lat 2022 i 2023 widoczne jest gospodarcze spowolnienie. Jednym z jego przejawów jest słabnięcie popytu ze strony konsumentów, których siłę nabywczą obniża inflacja.
Trendy te znalazły odbicie w wynikach, ale prawdopodobnie nie tak istotne, jak jeszcze niedawno szacowali analitycy. Wśród niecałych 15 proc. spółek, które 2022 r. zakończyły stratą (podobny odsetek jak w 2021 r.), znalazła się sprzedająca sprzęt AGD Amica. Ale np. sprzedający gry CD Projekt zarobił niemal 350 mln zł, o dwie trzecie więcej niż rok wcześniej. O 40 proc. zwiększył się zysk netto sprzedającego odzież i biżuterię VRG. Spółka zarobiła niemal 100 mln zł i jest to najlepsze roczne osiągnięcie. ©℗
