Część gigantów, w których udziały ma Skarb Państwa, zarobiła mniej, część znalazła się pod kreską.
Przychody o jedną piątą wyższe, a wynik o ponad połowę mniejszy niż rok wcześniej – tak wygląda najkrótsze podsumowanie rezultatów finansowych za 2023 r. największych firm pod kontrolą państwa. DGP przeanalizował sprawozdania finansowe 31 przedsiębiorstw z listy podmiotów o specjalnym znaczeniu dla państwa, wydłużonej o trzy firmy infrastrukturalne: Polskie Sieci Elektroenergetyczne, Gaz-System i PERN. Lista firm o specjalnym znaczeniu jest dłuższa, ale nie wszystkie jeszcze opublikowały raporty za 2023 r. Nie zrobiły te go Polska Agencja Prasowa i Polskie Koleje Państwowe.
Podmiotów należących do „grupy Skarbu Państwa” jest dużo więcej. Publikowany przez resort aktywów wykaz spółek z udziałem SP liczy niemal 400 pozycji, z czego ponad 140 to takie, w których państwo ma 100 proc. akcji bądź udziałów.
Łączne przychody ze sprzedaży firm analizowanych przez DGP wyniosły 833 mld zł. Pod uwagę braliśmy wyniki skonsolidowane, co oznacza, że prócz głównych spółek w grupie uwzględniają one obroty czasem nawet kilkudziesięciu podmiotów zależnych. W siedmiu z wziętych przez nas pod uwagę grup kapitałowych w porównaniu z poprzednim rokiem obroty się zmniejszyły. Prócz takich giełdowych firm, jak KGHM czy Jastrzębska Spółka Węglowa, dotyczyło to Węglokoksu, Gaz-Systemu, Polskiego Holdingu Nieruchomości oraz Polskiego Funduszu Rozwoju.
Na inwestycje poszło o 40 proc. więcej niż przed rokiem
Dla części firm przychody ze sprzedaży nie stanowią podstawowego źródła dochodów. Tak jest w przypadku Polskiego Funduszu Rozwoju. Skrajnym przykładem jest spółka Polskie Elektrownie Jądrowe. Jej ubiegłoroczny zysk netto to 155 mln zł przy przychodach ze sprzedaży nieprzekraczających pół miliona złotych. Tam głównym źródłem wpływów są przychody finansowe z obracania kapitałem przekraczającym 4 mld zł.
Chociaż biorąc pod uwagę zsumowany wynik największych państwowych grup, ubiegły rok przyniósł spadek zysków, to więcej było przypadków poprawy niż pogorszenia rezultatów. Na ogólny obraz wpłynęły trzy firmy giełdowe, których wyniki są znane od miesięcy: Orlen, PGE i KGHM. W Orlenie zysk przekroczył 20 mld zł, ale był o połowę mniejszy niż rok wcześniej (to po części wynik dużych odpisów wartości aktywów), dwie pozostałe firmy w miejsce zysków wykazały straty.
Firmy, które nie mają takich obowiązków informacyjnych, jak te o statusie publicznym, nie były rekordzistami zysków ani strat. Co nie oznacza, że nic się tam nie działo. Polskie Linie Lotnicze LOT wykazały ponad miliard na plusie, co pozwoliło im wydźwignąć powyżej zera poziom kapitałów. Polski Holding Obronny, który w 2022 r. był na minimalnym plusie, teraz osiągnął prawie 600 mln zł zysku (podobnie jak w przypadku PEJ zdecydowały o tym przychody finansowe; kapitał PHO to ponad 2 mld zł).
Na plus wyszła Telewizja Polska: ok. 50-milionową stratę z 2022 r. rok później zamieniła na 265 mln zł zysku. W Polskim Radiu zamiast 55 mln zł straty z 2022 r. rok później było 55 mln zł zysku.
W mediach publicznych pod koniec roku rozpoczęła się likwidacja, co wiązało się z koniecznością przygotowania dwóch sprawozdań, w uproszczeniu: do drugiego dnia świąt i za kilka ostatnich dni minionego roku. Wyniki, o których mowa, dotyczą łącznie 12 miesięcy. Likwidację można traktować tylko jako formalny wybieg do zmian władz, ale ma ona znaczenie dla wyników finansowych: likwidowana spółka nie powinna już przewidywać „kontynuacji działalności”, co oznacza, że inaczej niż dotąd wycenia swoje aktywa. Ich przeszacowanie w Polskim Radiu nie obniżyło wyniku finansowego, ale kapitały już tak. Ich wartość zmniejszyła się w ciągu roku z 99,5 mln zł do 57 mln zł.
Więcej niż miliard złotych straty wykazały w sprawozdaniu za 2023 r. PKP Polskie Linie Kolejowe. Rok wcześniej były na plusie. Pod kreską znalazły się również Polski Holding Nieruchomości (167 mln zł straty), Węglokoks (398 mln zł) i Poczta Polska (461 mln zł). Ta ostatnia firma w ujęciu jednostkowym miała 620 mln zł straty. Na jej pokrycie niewiele ponad 100 mln zł poszło z kapitału zapasowego, reszta zostanie wyrównana „z zysków wypracowanych w przyszłości”.
Chociaż bieżących zysków było mniej, to największe państwowe firmy w ubiegłym roku wydały na inwestycje prawie 92 mld zł, o 40 proc. więcej niż rok wcześniej.
Liderem pod tym względem był Orlen, gdzie według rachunku przepływów pieniężnych nakłady przekroczyły 36 mld zł (sama spółka informowała, że nakłady wyniosły 32,6 mld zł i były o dwie trzecie wyższe niż rok wcześniej; to jednak kwoty dotyczące wyłącznie aktywów trwałych). Drugim co do znaczenia inwestorem są PKP PLK, gdzie łączne nakłady wyniosły 12,9 mld zł (według sprawozdania z działalności: 11,8 mld zł). PLK to jeden z największych beneficjentów środków unijnych. W ubiegłym roku były one źródłem nakładów o wartości 5,5 mld zł. Kolejne 3,3 mld zł to dotacje, a 1,5 mld zł – dokapitalizowanie.
11 firm z analizowanej przez nas listy w 2023 r. ograniczyło wydatki inwestycyjne. Najmocniej Gaz-System: z 4,5 mld zł w 2022 r. do 2,4 mld zł rok później. ©℗
/>
