Interpretacja unijnej dyrektywy, jaką zaprezentował rzecznik generalny TSUE, może doprowadzić do kolejnych pozwów przeciwko bankom dotyczących nieuczciwych warunków w umowach o kredyt walutowy.

Czwartkowa opinia rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przedstawiana jest przez prawników reprezentujących frankowiczów jako wielka wygrana ich klientów. I trudno się temu dziwić – na pierwszy rzut oka jest dla nich bardzo korzystna. Pytanie tylko, czy ogłaszanie pełnego zwycięstwa nie jest przedwczesne.
Jestem klientką banków, a z racji wykonywanego zawodu zapewne nieco wnikliwiej niż przeciętny Kowalski przyglądam się ich działalności. W pierwszej chwili opinia rzecznika generalnego TSUE mnie ucieszyła. A przynajmniej ta jej część, w której mowa jest o tym, że instytucjom finansowym po upadku umowy kredytu nie należy się od konsumentów tzw. wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. W uzasadnieniu podkreślono, że uznanie umowy za nieważną to konsekwencja zamieszczenia w niej nieuczciwych warunków przez bank. Rzecznik generalny podkreślił przy tym, że przedsiębiorca nie może czerpać korzyści gospodarczych z sytuacji powstałej na skutek własnego bezprawnego działania. W pierwszym odruchu aż przyklasnęłam, czytając ten fragment opinii. To przecież oczywiste i zgodne ze społecznym odczuciem sprawiedliwości.
Zaraz jednak wyłączył mi się tryb „konsument” i przeszłam na tryb „prawnik”, którym jestem z wykształcenia. No i zaczęło się dzielenie włosa na czworo. Czy aby na pewno wszystkie umowy o kredyt walutowy były skonstruowane w taki sposób, że można zarzucić bankom celowe bezprawne działanie? I na czym te bezprawne działania miałyby konkretnie polegać? Jaki jest ich ciężar gatunkowy? A gdy w umowie występowały klauzule abuzywne, to jaki był ich rzeczywisty wpływ na wadliwość całej umowy? Czy naprawdę wszyscy, którzy podpisywali umowy o kredyt walutowy, zostali po prostu przez banki w perfidny sposób oszukani, wprowadzeni w błąd co do ryzyka walutowego, omamieni, wystrychnięci na dudka?
„Pełne zwycięstwo”. Prawnicy frankowiczów komentują opinię rzecznika TSUE
„Pełne zwycięstwo”. Prawnicy frankowiczów komentują opinię rzecznika TSUE

Zobacz również
Aby odpowiedzieć na te pytania, trzeba oczywiście znać treść poszczególnych umów, okoliczności ich zawierania, strategie sprzedaży poszczególnych instytucji. A taką wiedzę mają tylko banki i ich klienci oraz sądy, które rozstrzygają ich spory. Pozostaje mieć nadzieję, że te ostatnie zadają sobie podobne pytania jak ja i bez popadania ze skrajności w skrajność orzekają nie tylko zgodnie z prawem, opiniami rzeczników generalnych i orzeczeniami TSUE, lecz także zgodnie ze zdrowym rozsądkiem.
Im bardziej wczytywałam się w opinię, tym więcej rodziło się w mojej głowie wątpliwości. Czerwona lampka zapaliła się, gdy doszłam do fragmentu o tym, że prawo unijne nie wyklucza domagania się przez konsumenta od banku zapłaty za korzystanie z jego pieniędzy (chodzi o uiszczone raty). Zdaniem rzecznika generalnego w ten sposób gwarantuje się konsumentom wysoki poziom ochrony, o jakim mowa w unijnej dyrektywie. Jego zdaniem przyjęcie takiego stanowiska może zachęcać konsumentów do wykonywania praw przysługujących im właśnie na podstawie dyrektywy, a jednocześnie zniechęcać banki do włączania do swoich umów nieuczciwych warunków.
To prawda – TSUE i jego rzecznicy od pewnego czasu kroczek po kroczku poszerzają zakres ochrony konsumentów. Ale w mojej ocenie to, co zrobił w swojej opinii Anthony Michael Collins, to nawet nie krok, lecz potężny sus. Przecież w tej ochronie nie powinno chodzić o to, aby po unieważnieniu umowy jedna ze stron wzbogaciła się kosztem drugiej. Chodzi o zagwarantowanie, by konsument nie znalazł się w gorszym położeniu, niż gdyby w umowie nie było postanowień abuzywnych. I to jest ten minimalny standard ochrony, o której mowa w unijnej dyrektywie, na którą powołuje się rzecznik Collins. Jego postrzeganie zakresu unijnej dyrektywy może doprowadzić do otwarcia nowej puszki Pandory: kierowania przeciwko bankom kolejnych pozwów mających swoje źródło w abuzywności klauzul zawartych w umowach o kredyt walutowy.
To zatem nie koniec sądowych bojów frankowiczów z bankami, zwłaszcza że na wyrok TSUE musimy jeszcze trochę poczekać, a rzecznik generalny powiedział jedynie, jak może być, nie jak ma być. Jedno jest pewne – sądy znów będą miały ręce pełne roboty i twardy orzech do zgryzienia. I to one – rozstrzygając każdą sprawę w sposób indywidualny – zdecydują o porażce bądź wygranej frankowiczów nad bankami. ©℗