Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
W ostatnich miesiącach najbardziej spektakularne są wzrosty cen paliw. Ma to związek z drożejącymi surowcami energetycznymi na światowych rynkach. Ten czynnik podbił też inflację w strefie euro. Według wstępnych szacunków wyniosła ona w listopadzie 4,9 proc. To najwięcej od połowy 1991 r.
Według wczorajszych danych GUS PKB w III kwartale był realnie o 5,3 proc. wyższy niż rok wcześniej. To wynik nieco lepszy od wstępnych szacunków.
Kolejny miesiąc z rzędu dane o inflacji okazały się wyższe od prognoz analityków. Spodziewali się oni, że poziom cen będzie o ponad 7 proc. wyższy niż rok wcześniej, ale nie przewidywali, że wzrost wyniesie aż 7,7 proc. A to oznacza, że inflacja w Polsce okazała się największa od grudnia 2000 r. Według Głównego Urzędu Statystycznego w samym listopadzie ceny podskoczyły średnio o 1 proc. Ostatni raz tak duży wzrost w tym miesiącu odnotowano w 1997 r.
„Ceny żywności i napojów bezalkoholowych wzrosły aż o 1,3 proc. w skali miesiąca, wyraźnie powyżej wzorca sezonowego dla listopada (0,2-0,3 proc.), i to one są głównym «winowajcą» nieco silniejszego wzrostu inflacji, niż szacowaliśmy. Naszym zdaniem to jeszcze nie koniec wzrostu cen żywności, w grudniu będą one dodatkowo stymulowane przez napływ drogich produktów szklarniowych z zachodniej Europy (m.in. efekt wzrostu cen gazu)” - skomentowali ekonomiści banku PKO BP.
Ale najmocniejsze wzrosty dotyczyły nośników energii, które podrożały w skali roku o 13,4 proc. Paliwa do prywatnych środków transportu były w zakończonym właśnie miesiącu o 36,6 proc. droższe niż rok wcześniej. Analitycy zwracali uwagę, że w listopadzie nie zmieniły się ceny regulowane, a mimo to w skali miesiąca zanotowano w tej kategorii średni wzrost o 2,7 proc. Eksperci wiązali to z podwyżkami cen węgla. Ponieważ w ostatnich tygodniach sytuacja na rynkach surowców nieco się uspokoiła, a nawet notowania szły w dół, to i presja na wzrost cen z tej strony będzie teraz mniejsza.
Wysokie notowania surowców energetycznych windują ogólne wskaźniki cen również w innych krajach. Według wstępnych szacunków, roczna inflacja w strefie euro, która jeszcze w październiku wynosiła 4,1 proc., miesiąc później przyspieszyła do 4,9 proc. Tak szybko ceny nie rosły tam od 1991 r. (wtedy nie istniała jeszcze strefa euro). W Hiszpanii (5,6 proc.), Niemczech (5,2 proc.) i Austrii (4,3 proc.) inflacja jest najwyższa od 29 lat. We Francji (2,8 proc.) i we Włoszech (3,8 proc.) - ustanowiła 13-letnie maksimum.
Ale wpływ na przyspieszenie inflacji w Polsce mają nie tylko ceny energii. „Według naszych szacunków inflacja bazowa wzrosła do 4,7-4,8 proc. z 4,5 proc. w październiku. Presja cenowa pozostaje bardzo mocna, a główny wskaźnik może przekroczyć 8 proc. już w grudniu” - ocenili ekonomiści Santander Bank Polska.
W kolejnym miesiącu powinna zacząć już działać zapowiadana przez rząd „tarcza antyinflacyjna”. Według wyliczeń Polskiego Instytutu Ekonomicznego obniży ona roczny wskaźnik cen o 1,2 pkt proc. Tyle że będzie to obniżka na kilka miesięcy. To, co tarcza „zdejmie” z indeksu inflacji na początku przyszłego roku, później zostanie „dołożone”.
/>
Negatywna niespodzianka inflacyjna oznacza większą presję na Radę Polityki Pieniężnej, by dokonała kolejnej podwyżki stóp procentowych. Po takich decyzjach na dwóch ostatnich posiedzeniach RPP główna stopa Narodowego Banku Polskiego wzrosła z 0,1 proc. do 1,25 proc. Najbliższe decyzyjne posiedzenie RPP jest zaplanowane na kolejną środę.
Przedstawiciele NBP, ale też rządu argumentowali w ostatnich miesiącach, że przyspieszenie inflacji jest m.in. wynikiem ożywienia gospodarczego po pierwszym okresie pandemii. W III kw., jak wynika z nowych danych GUS, produkt krajowy brutto był realnie o 5,3 proc. wyższy niż rok wcześniej. Pierwsze szacunki sprzed kilku tygodni mówiły, że było to 5,1 proc.
Ekonomiści Credit Agricole Bank Polska zwrócili uwagę, że największy wkład w ogólny wynik miała odbudowa zapasów, które były mocno uszczuplone w ub.r. Ale podkreślili też znaczenie inwestycji, gdzie zanotowano ponad 9-proc. wzrost. - Przyspieszenie wzrostu inwestycji ogółem nastąpiło w warunkach spowolnienia wzrostu nakładów średnich i dużych przedsiębiorstw. W połączeniu z danymi o strukturze produkcji budowlano-montażowej w III kw. sugeruje to, że głównym źródłem przyspieszenia wzrostu nakładów brutto na środki trwałe były rosnące inwestycje publiczne - zaznaczył Jakub Borowski, główny ekonomista CA BP.
- W czwartym kwartale tempo wzrostu PKB może, według moich szacunków, wyhamować i znajdzie się w okolicach 4,5 proc. Dynamika konsumpcji gospodarstw domowych, w warunkach przyspieszającej i najwyższej od ponad 20 lat inflacji, raczej nie nabierze istotnie większego rozpędu w porównaniu z III kw. - oceniła Monika Kurtek, główna ekonomistka Banku Pocztowego. Według niej cały rok możemy zamknąć wzrostem PKB na poziomie 4,9 proc., a w przyszłym roku dynamika wyhamuje do 4-4,6 proc. w zależności od rozwoju sytuacji epidemicznej i skali podwyżek stóp procentowych.
W porównaniu z II kw. roczne tempo wzrostu PKB obniżyło się (wtedy efekty statystyczne dały wynik przekraczający 11 proc.), ale biorąc pod uwagę zmiany z kwartału na kwartał, mamy przyspieszenie z 1,8 proc. do 2,3 proc. We Francji kwartalny wzrost wyniósł 3 proc., a we Włoszech 2,6 proc. Lepsze niż początkowo sądzono były wyniki w Belgii i Szwecji (po 2 proc.) oraz Czechach (1,5 proc.). ©℗
