W celu wykonywania działalności gospodarczej w Polsce przedsiębiorcy zagraniczni mogą tworzyć oddziały. Zasada ta obowiązuje na zasadzie wzajemności, o ile ratyfikowane umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej. Oznacza to, że utworzenie oddziału jest możliwe, jeżeli przepisy państwa, którym podlega przedsiębiorca zagraniczny, przewidują taką możliwość w stosunku do firm polskich. Szczególne zasady obejmują przedsiębiorców zagranicznych z państw członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz państw, które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych ze Wspólnotą Europejską i jej członkami.

Osoba upoważniona

Założenie oddziału wymaga wpisu do rejestru przedsiębiorców. Dopiero od tego momentu przedsiębiorca zagraniczny może rozpocząć działalność w Polsce. Prawidłowa rejestracja związana jest ze spełnieniem pewnych wymogów formalnych.
Niezależnie od obowiązków określonych w przepisach o Krajowym Rejestrze Sądowym, przedsiębiorca zagraniczny musi podać imię i nazwisko oraz adres na terytorium Polski osoby upoważnionej do reprezentowania go w ramach oddziału. Niezbędne jest również dołączenie poświadczonego notarialnie wzoru podpisu upoważnionego.
Obowiązujące przepisy nakazują ponadto złożenie odpisów aktu założycielskiego, umowy lub statutu, na podstawie których działa przedsiębiorca. Jeżeli natomiast jego istnienie lub wykonywanie działalności odbywa się na podstawie wpisu do rejestru, należy złożyć pobrany z niego odpis. Powyższe dokumenty powinny być dołączone wraz z ich uwierzytelnionymi tłumaczeniami na język polski.

Oznaczenie oddziału

Przedsiębiorca zagraniczny, który utworzył oddział, jest zobowiązany działać według określonych zasad. Jego oznaczenie powinno się składać z oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego wraz z przetłumaczonym na język polski określeniem jego formy prawnej oraz dodaniem wyrazów „oddział w Polsce”.
Twórcy oddziału powinni również pamiętać o prowadzeniu oddzielnej rachunkowości w języku polskim zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawnymi. Przedsiębiorca zagraniczny, który utworzył oddział, ma ponadto obowiązek zgłaszać ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wszelkie zmiany stanu faktycznego i prawnego w zakresie otwarcia likwidacji lub utraty prawa wykonywania działalności gospodarczej. Powinien tego dokonać w terminie 14 dni od dnia wystąpienia tych okoliczności.
Istnieją sytuacje, w których minister właściwy do spraw gospodarki musi wydać decyzję o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach oddziału. Takie konsekwencje wiążą się z rażącym naruszeniem prawa polskiego.

Powody likwidacji

Zakaz wydawany jest również w przypadku, gdy nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego lub utracił on prawo wykonywania działalności gospodarczej. Nie może być również kontynuowana działalność, która zagraża bezpieczeństwu lub obronności państwa, ochronie informacji niejawnych o klauzuli tajności „poufne” lub wyższej lub innemu ważnemu interesowi publicznemu.
W razie wydania decyzji o zakazie działalności minister zawiadamia osobę upoważnioną do reprezentowania oddziału o obowiązku wszczęcia postępowania likwidacyjnego. Takie kroki powinny być podjęte nie później niż w ciągu 30 dni. Do likwidacji oddziału stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Ważne!
Przedsiębiorca zagraniczny, który utworzył oddział, ma obowiązek zgłaszać ministrowi właściwemu do spraw gospodarki m.in. wszelkie zmiany stanu faktycznego i prawnego w zakresie utraty prawa wykonywania działalności gospodarczej.
PODSTAWA PRAWNA
Art. 85–92 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2004 r. nr 173, poz. 1807 z późn. zm.).