Zmarła bliska dla nas osoba. Chcemy sprawdzić jej stan konta, dowiedzieć się, czy pozostawiła długi, gdzie założyła rachunki bankowe. Jak to zrobić? Wiceprezes ZBP Agnieszka Wachnicka krok po kroku wyjaśnia te kwestie w rozmowie z Gazetą Prawną.
Ewa Karbowicz: W jaki sposób po śmierci bliskiej osoby członkowie rodziny mogą dowiedzieć się w banku, jak wygląda stan konta zmarłego? Jak sprawdzić, czy pozostawił długi?
Agnieszka Wachnicka: Informacje o środkach na koncie zmarłego oraz jego kredytach udzielonych przez banki są objęte tajemnicą bankową. Te dane mogą być udostępnione wyłącznie osobom, które są uprawnione do ich uzyskania. Osobami uprawnionymi do otrzymania tych informacji są wyłącznie spadkobiercy, którzy przedłożą w banku tytuł prawny do spadku. Spadkobiercami mogą być zarówno osoby należące do rodziny (co ma miejsce w przypadku tzw. dziedziczenia ustawowego – gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu), jak również także osoby spoza rodziny (w przypadku dziedziczenia testamentowego).
W przypadku śmierci członka rodziny jego bliscy, chcąc dowiedzieć się o środkach na koncie czy zobowiązaniach kredytowych zmarłego, powinni przynieść do banku notarialny akt poświadczenia dziedziczenia lub prawomocne postanowienie sądowe o stwierdzeniu nabycia spadku. Muszą udowodnić, że są w kręgu spadkobierców. Wówczas bank ma obowiązek udzielenia informacji.
Jak wygląda sporządzenie potwierdzenia dziedziczenia lub prawa do spadku? Gdzie się zgłosić, aby je otrzymać?
AW: Jeśli ktoś z rodziny umiera i nie pozostawił testamentu, należy udać się do notariusza, aby sporządził akt poświadczenia dziedziczenia lub przeprowadzić postępowanie sądowe o stwierdzeniu nabycia spadku.
Przykład
Jakub nie ma rodzeństwa. Zmarła jego matka i nie pozostawiła testamentu. Jeśli Jakub chce uzyskać informacje o stanie jej konta i zaciągniętych kredytach, musi wybrać się do notariusza i poprosić o akt poświadczenia dziedziczenia. Wówczas będzie posiadał dowód, że jest jedynym spadkobiercą matki. Z gotowym dokumentem może udać się do banku.
Czy w przypadku rodzeństwa należy wspólnie udać się do notariusza?
AW: W przypadku rodzeństwa, o ile się zgadza między sobą co do podziału, trzeba wspólnie udać się do notariusza, aby sporządził akt poświadczenia dziedziczenia oraz umowę o dział spadku. Może być zawarta w dowolnej formie, najlepiej pisemnej. Wyjątkiem są sytuacje, w których częścią majątku jest nieruchomość. Wtedy umowa zostanie sporządzona w formie aktu notarialnego.
Przykład
Rodzeństwo zgadza się co do tego, na jakie części chce podzielić majątek ojca – np. kto ile procent majątku otrzyma. Wszyscy członkowie rodzeństwa udają się do notariusza, który sporządza notarialny akt poświadczenia oraz umowę o dział spadku. Następnie z otrzymanymi dokumentami idą do banku i mogą wypłacić środki według ustaleń zawartych w akcie notarialnym.
Jak wyglądają procedury, jeśli rodzeństwo jest skonfliktowane i nie może się dogadać co do podziału majątku?
AW: Niestety, częstym przypadkiem wśród spadkobierców jest brak zgody co do podziału majątku. W przypadku takiego konfliktu należy otworzyć postępowanie sądowe o przeprowadzenie działu spadku. Przedmiotem tego postępowania będzie doprowadzenie do podziału spadku (majątku spadkowego) i rozdysponowanie pomiędzy każdego ze spadkobierców wchodzących w skład spadku rzeczy lub praw, a także wyrównanie ich wartości poprzez spłaty i dopłaty.
/>
Czy istnieje ogólna baza z informacjami, w których bankach założyła konta bliska osoba?
AW: Tak, jest taka baza informacji o rachunkach bankowych. Jest to Centralna Informacja o rachunkach bankowych prowadzona przez Krajową Izbę Rozliczeniową SA. Szczegółowe informacje zawarte są TUTAJ. W przypadku konieczności uzyskania informacji o rachunkach bankowych spadkodawcy wystarczy udać się do dowolnego banku i wypełnić stosowny formularz. Spadkobierca musi okazać w banku prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia oraz wykazać, że jest spadkobiercą wskazanym w tym dokumencie, np. w oparciu o dowód osobisty.
Wtedy dostajemy taką zbiorczą informacje o wszystkich rachunkach, które dana osoba miała, ze wskazaniem konkretnego banku. Wówczas możemy udać się do poszczególnych banków po informacje np., czy był zapis bankowy na wypadek śmierci, czy były jakiekolwiek inne dyspozycje względem założonych rachunków. W ten sposób możemy się dowiedzieć o stanie konta i o kredytach, które ewentualnie zaciągnęła bliska osoba. Oczywiście z uwagi na ochronę tajemnicy bankowej, banki udzielą tych informacji uprawnionym osobom po przedstawieniu tytułu prawnego do spadku.