Ważną rolę w procesie zawierania ugód między kredytobiorcą i bankiem pełni Sąd Polubowny przy Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) i jego mediatorzy, którzy mają dbać o równowagę pomiędzy stronami w trakcie mediacji i wspierać uczestników procesu w równym stopniu. O przygotowanie sądu do udziału w tym ogromnym przedsięwzięciu zapoczątkowanym już przez PKO BP i jak będzie się odbywać zawieranie ugód zapytaliśmy Jacka Barszczewskiego, rzecznika Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego
Jakie są możliwości „przerobowe” sądu polubownego, jeśli chodzi o mediacje w sprawach ugód frankowych? Ile spraw tygodniowo jest on w stanie rozpatrzyć?
Sąd Polubowny przy Komisji Nadzoru Finansowego jest przygotowany technologicznie oraz organizacyjnie na prowadzenie mediacji w sprawach dotyczących kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty innej niż waluta polska. Możliwości sądu są dostosowywane na bieżąco do rozwoju sytuacji – w zależności od liczby wniosków o ugody składanych przez kredytobiorców. Liczba wpływających nowych wniosków o mediacje oraz spotkań mediacyjnych umawianych przez mediatorów podejmujących poszczególne sprawy do mediacji ulega zmianie z dnia na dzień. Nie jest możliwe określenie, „ile spraw tygodniowo” sąd jest w stanie przeprocesować, z uwagi na to, że proces mediacji jest złożony z kilku etapów, co wiąże się z rozłożeniem go w czasie (w zależności od postępów w procesie mediacji w danej sprawie).
Wniosek, który wpływa do Sądu Polubownego jest w pierwszym etapie weryfikowany pod względem jego kompletności formalnej. Następnie mediator podejmuje sprawę do procedowania. W pierwszym rzędzie odbywa on spotkania indywidualne ze stronami mediacji oraz wyznaczany jest termin pierwszego wspólnego posiedzenia mediacyjnego. Bank odpowiednio wcześnie przesyła kredytobiorcom propozycje ugodowe, aby mogli je oni przeanalizować. Następnie odbywa się pierwsze wspólne posiedzenie mediacyjne. Jeśli strony postępowania podejmą decyzję o uzgodnieniu warunków ugody w czasie pierwszego wspólnego spotkania mediacyjnego, strony ustalają termin fizycznego podpisania ugody. Część mediacji nie kończy się na pierwszym spotkaniu i trzeba wyznaczyć dalsze.
Warto zaznaczyć, że postępowanie mediacyjne jest całkowicie bezpłatne dla klientów banków i odbywa się zdalnie. W celu zapewnienia sprawności całego procesu w Sądzie Polubownym przy KNF został wdrożony system informatyczny do obsługi administracyjnej tego rodzaju spraw.
Jednocześnie w związku z napływającymi informacjami, że kolejne banki zamierzają proponować swoim klientom możliwość zawierania ugód w drodze mediacji w Centrum Mediacji Sądu Polubownego przy KNF, trwa proces rekrutacji nowych mediatorów. Szczegółowe informacje dotyczące wymagań, jakie muszą spełniać mediatorzy, aby nawiązać współpracę w Centrum Mediacji Sądu Polubownego przy KNF można znaleźć pod adresem: link
Iloma mediatorami dysponuje Sąd Polubowny? Kim oni są? Czy to ludzie z doświadczeniem w sprawach finansów, prawa? Pracowali w instytucjach finansowych czy wywodzą się z jakichś innych środowisk?
Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z par. 8 Regulaminu Sądu Polubownego przy Komisji Nadzoru Finansowego mediatorem Sądu Polubownego przy KNF może być wyłącznie osoba:
1) posiadająca wiedzę, umiejętności i doświadczenie pożądane dla efektywnego rozwiązywania sporów na rynku finansowym, w szczególności ukończone specjalistyczne szkolenie bądź studia podyplomowe z zakresu mediacji, obejmujące problematykę mediacji cywilnych i gospodarczych;
2) posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych;
3) dająca rękojmię należytego wykonywania obowiązków mediatora;
4) korzystająca z pełni praw publicznych;
5) posiadająca co najmniej wyższe wykształcenie magisterskie;
6) nieskazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo.
Przy czym od prowadzenia mediacji w sprawach kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty innej niż waluta polska wyłączeni są mediatorzy będący aktualnie bądź w przeszłości kredytobiorcami takich kredytów.
Według stanu na 21 października 2021 r. z Centrum Mediacji Sądu Polubownego przy KNF współpracowało 177 mediatorów, z czego mediacje dotyczące kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty innej niż waluta polska może prowadzić 159. Są to osoby pochodzące z różnych środowisk, posiadające bogate doświadczenie zawodowe, w tym w zakresie ekonomii, prawa czy prowadzenia negocjacji i mediacji, których wspólnym mianownikiem jest wiedza i umiejętności niezbędne do prowadzenia mediacji. Są to osoby przygotowane do pełnienia funkcji mediatora.
Pełna lista mediatorów wraz z notami zawodowymi dostępna jest pod adresem: link
Czy mediatorzy przeszli jakieś szkolenie w sprawach dotyczących kredytów walutowych – oczywiście poza technicznym, związanym z korzystaniem z określonego systemu łączności itp.?
Tak, grupa mediatorów Centrum Mediacji Sądu Polubownego przy KNF biorąca udział w projekcie zawierania ugód frankowych przeszła dodatkowe szkolenia w zakresie prowadzenia mediacji oraz problematyki kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty innej niż waluta polska.
Jakie są dotychczasowe efekty funkcjonowania sądu polubownego przy KNF? Ile spraw trafia do niego w skali roku? Jakiego typu to są sprawy i jakiej części rynku finansowego dotyczą? Czy w przeszłości mediacje/arbitraż były wykorzystywane również do załatwiania sporów dotyczących kredytów walutowych?
W przeszłości (przed rozpoczęciem obecnego projektu na skalę masową) mediacje dotyczące kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty innej niż waluta polska były także prowadzone w Centrum Mediacji Sądu Polubownego przy KNF, przy czym spraw takich było niewiele i odbywały się w trybie „tradycyjnym” – bez użycia systemu IT przygotowanego na potrzeby obsługi tego projektu.
Szczegółowe informacje na temat liczby i rodzaju spraw procedowanych przez Centrum Mediacji Sądu Polubownego przy KNF znajdują się w rocznych sprawozdaniach z działalności Sądu Polubownego przy KNF dostępnych pod adresem: link
Na podstawie dotychczasowej praktyki: na czym właściwie polega rola mediatora?
Należy podkreślić, że mediator nie jest ani reprezentantem żadnej ze stron, ani sędzią czy też arbitrem, a co za tym idzie – nie staje po żadnej ze stron, ani nie ocenia. Mediator to neutralna i bezstronna osoba trzecia wybrana lub zaakceptowana przez strony, która wspiera je w procesie rozmów mających na celu ugodowe rozwiązanie sporu. Sama mediacja jest sposobem na wypracowanie satysfakcjonującego dla wszystkich stron rozwiązania sporu w drodze dobrowolnych i poufnych rozmów. Rozmowy stron moderuje mediator, przy czym nie rozstrzyga on sporu. Do jego zadań należy wspieranie komunikacji między stronami, łagodzenie ewentualnego napięcia lub stresu i pomoc w osiągnięciu porozumienia.
Bezstronność mediatora polega na tym, że dba o równowagę między stronami w trakcie mediacji i w równym stopniu wspiera je w rozwiązaniu sporu. Pomaga on stronom wypracować takie rozwiązanie, które będzie najlepiej odpowiadało ich potrzebom i interesom, jednak nie doradza, nie podpowiada i nie narzuca żadnego rozwiązania.
Czy mediator angażuje się aktywnie w dojście do porozumienia między instytucją finansową a konsumentem?
Mediator odpowiedzialny jest m.in. za zorganizowanie rozmowy mediacyjnej, podczas której strony – w jego obecności – omawiają kwestie sporne i wypracowują najkorzystniejsze dla siebie rozwiązania. Mediator inicjuje kontakt ze stronami i rozpoczyna rozmowę mediacyjną, stara się aktywizować strony w celu przedstawiania przez nie stanowisk i moderuje rozmowy prowadzone podczas spotkań.
Czy mediator dba o przestrzeganie praw konsumenta? O to, by warunki ugody odpowiadały założeniom przedstawionym przez przewodniczącego KNF w 2020 r.?
Mediator dba przede wszystkim o równowagę pomiędzy stronami w trakcie mediacji i w równym stopniu wspiera strony w rozwiązaniu sporu. Wspiera strony w wypracowaniu rozwiązania, które będzie najlepiej odpowiadało ich potrzebom i interesom. Jednocześnie nie jest odpowiedzialny za przedstawione warunki ugody i nie przedstawia stronom żadnych rekomendacji dotyczących tych warunków.
Czy w przypadku ugód frankowych rola mediatora jest inna niż przy innego rodzaju sprawach, którymi zajmował się wcześniej sąd polubowny przy KNF?
Nie, rola mediatora w mediacjach dotyczących kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty innej niż waluta polska jest taka sama jak w przypadku wszystkich innych mediacji prowadzonych w Centrum Mediacji Sądu Polubownego przy KNF.
