Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Wnoszenie przedsiębiorstwa prowadzonego jednoosobowo do spółki kapitałowej wymaga albo umowy z działającą już spółką, albo zawiązania wybranej przez przedsiębiorcę spółki, do której aportem będzie dotychczas prowadzone przez niego przedsiębiorstwo. Jednoosobowy przedsiębiorca może też sprzedać swoje przedsiębiorstwo, podarować je, wydzierżawić, względnie użyczyć. W takich przypadkach nie zostają jednak przeniesione na spółkę, która staje się właścicielką lub użytkownikiem przedsiębiorstwa, licencje, koncesje czy zezwolenia, które uzyskał mały przedsiębiorca dla siebie.
Przekształcenie
Od połowy ubiegłego roku pojawiła się nowa możliwość zmiany formy prawnej przez przedsiębiorców działających jednoosobowo. Metoda polega na przekształceniu w jednoosobową spółkę kapitałową, a więc w spółkę z o.o. lub akcyjną. Nie może być jednak stosowana do przekształceń w handlowe spółki osobowe. Jej podstawową zaletą jest sukcesja nie tylko praw i obowiązków cywilnoprawnych i dotyczących prawa pracy, lecz także uprawnień administracyjnoprawnych. Oznacza to, że na spółkę przekształconą przechodzą prócz skutków zawartych przez jednoosobowego przedsiębiorcę umów, także licencje, koncesje i zezwolenia, które kiedyś dla siebie uzyskał.
Prowadzący procedurę musi jednak pamiętać, by po przekształceniu uaktualnić w rejestrach organów koncesyjnych dane dotyczące formy prawnej. Powinien więc wykreślić numer, jaki mu nadano w CEIDG, i podać ten z KRS, a także nowy NIP i REGON.
Dokumenty i zakres czynności, jakie podejmuje przekształcany podmiot, są podobne do wymaganych przy przekształcaniu jednych spółek handlowych w inne (np. spółek jawnych w spółki z o.o. lub odwrotnie). Co więcej, do nowej procedury stosuje się – odpowiednio – przepisy mówiące o powstaniu spółki przekształconej. Są tu jednak dodatkowe rygory. Składany plan przekształcenia i oświadczenie o przekształceniu muszą być sporządzone w formie aktu notarialnego.
Obowiązkowe jest także poddanie planu wraz z wyceną aktywów i pasywów badaniu biegłego rewidenta lub rewidentów. Wyznacza ich sąd rejestrowy właściwy dla przekształcanego przedsiębiorcy, ale na wniosek przedsiębiorcy. Niewątpliwym utrudnieniem jest konieczność wstrzymania działalności do czasu, kiedy przekształcona spółka uzyska własny NIP i REGON, ponieważ jest ona nowym podmiotem i nie „dziedziczy” oznaczeń po przekształcanym przedsiębiorcy.
Konieczne czynności
Żeby przekształcić jednoosobową firmę, należy trzymać się wyznaczonej przez ustawę kolejności. Najpierw przekształcany przedsiębiorca musi sporządzić w formie aktu notarialnego plan przekształcenia. Następnie dokument ten bada pod względem poprawności i rzetelności biegły rewident. Na jego pisemne żądanie przedsiębiorca przedkłada dodatkowe wyjaśnienia i dokumenty. Wydana w tym trybie opinia jest dołączana do planu (biegły rewident składa ją wraz z planem przekształcenia sądowi rejestrowemu i przekształcanemu przedsiębiorcy).
Konieczne są również załączniki. Należą do nich wycena składników majątku przedsiębiorcy oraz sprawozdanie finansowe na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przygotowanie planu przekształcenia. Potem przekształcający się składa w formie aktu notarialnego oświadczenie o przekształceniu.
Zbycie przedsiębiorstwa, wydzierżawienie albo ustanowienie na nim użytkowania wymaga pisemnej umowy z notarialnie poświadczonymi podpisami. Jeśli częścią przedsiębiorstwa jest nieruchomość, to umowa musi być zawarta w formie aktu notarialnego
Ostatecznie przekształcany przedsiębiorca zawiera przed notariuszem umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub podpisuje statut spółki akcyjnej, które w zasadzie są aktem założycielskim, ponieważ spółka w pierwszym momencie musi być jednoosobowa. Nie powstaje też w tej procedurze – jak w przypadku powstawania spółki kapitałowej od zera – spółka w organizacji.
Zarząd musi więc możliwie najprędzej spowodować wpisanie nowej spółki do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. Płaci się za to 500 zł. Wniosek o wpis podpisują i składają wszyscy członkowie zarządu (jeżeli zarząd ma być wieloosobowy, to muszą do niego zostać dokooptowane osoby z zewnątrz). I to oni wnoszą o pierwsze ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, co także kosztuje 500 zł.
Trzeba jednocześnie wykreślić indywidualnego przedsiębiorcę z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Potrzebna jest do tego decyzja organu ewidencyjnego, tzn. ministra gospodarki.
Odpowiedzialność
Osoby działające za przedsiębiorcę przekształcanego odpowiadają solidarnie wobec nowej spółki i jej wspólników, a także wobec osób trzecich. Odpowiedzialność dotyczy szkód wyrządzonych działaniem lub zaniechaniem. Mogą to być zawinione zachowania sprzeczne z prawem albo niezgodne z postanowieniami umowy spółki względnie statutu.
Biegły rewident odpowiada wobec przekształcanego za szkody wyrządzone mu z własnej winy.
Gdyby natomiast zostało wyznaczonych kilku biegłych, to odpowiadają oni solidarnie. Sam przedsiębiorca, który się przekształcił, odpowiada solidarnie z przekształconą spółką za zobowiązania, jakie zaciągnął jeszcze w roli jednoosobowego przedsiębiorcy. Jest to odpowiedzialność wobec wszystkich wierzycieli z tamtych czasów albo wobec nabywców tych wierzytelności.
Podstawa prawna
Ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 ze zm.).
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.).
