Aktywny rodzic a zwolnienie lekarskie

Świadczenie "Aktywni rodzice w pracy" w wysokości 1500 zł miesięcznie wypłacane jest rodzicom aktywnym zawodowo. Co w przypadku, gdy matka lub ojciec jest na zwolnieniu lekarskim? Czy ZUS zawiesza świadczenie? Czy matka przebywająca na zwolnieniu lekarskim w związku z kolejną ciążą wyklucza prawo do świadczenia z programu "Aktywny rodzic"? Czy można pobierać jednocześnie zasiłek macierzyński i świadczenie "Aktywni rodzice w pracy"?

Aktywny rodzic – świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”
Aktywność zawodowa rodziców
„Aktywni rodzice w pracy” a składki ZUS
Aktywny rodzic a zwolnienie lekarskie

Aktywny rodzic – świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”

Program Aktywny rodzic funkcjonuje od 1 października 2024 roku. Obejmuje on trzy świadczenia, z których rodzice mogą pobierać w określonym czasie tylko jedno. Można wybrać: „Aktywni rodzice w pracy” (tzw. babciowe) 1500 zł miesięcznie, „Aktywnie w żłobku” 1500 zł miesięcznie i „Aktywnie w domu” (zamiennik RKO) 500 zł miesięcznie. W tym artykule zajmiemy się pierwszym świadczeniem czyli aktywni rodzice w pracy. Jak sama nazwa wskazuje, do tego świadczenia uprawnieni są rodzice aktywni zawodowo (zarówno matka jak i ojciec). Co do zasady taka sytuacja przewiduje podpisanie umowy aktywizującej z osobą sprawującą opiekę nad dzieckiem w trakcie kiedy rodzice pracują. Stąd wzięła się nazwa „babciowe”. Nie ma jednak wymogu przedstawienia dokumentu zatrudnienia niani czy innego opiekuna. ZUS będzie sprawdzał jedynie aktywność zawodową rodziców oraz wysokość odprowadzanych składek na ubezpieczenia. To od nich będzie zależało, czy rodzice otrzymają 1500 zł miesięcznie na dziecko od ukończenia 12. miesiąca życia do końca 35. miesiąca życia dziecka.

Ważne

Świadczenie to przysługuje na dziecko nieobjęte opieką w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu albo przez dziennego opiekuna.

Ważne

Żadne ze świadczeń z programu „Aktywny rodzic” nie będzie uzależnione od kryterium dochodowego. W przypadku ubiegania się o świadczenie „aktywni rodzice w pracy” ZUS sprawdzi fakt aktywności zawodowej obydwojga rodziców oraz wymiar odprowadzanych składek. Należy podkreślić, że zawarcie umowy z opiekunką lub opiekunem dziecka nie jest warunkiem do otrzymania świadczenia.

Aktywność zawodowa rodziców

W celu uzyskania świadczenia "Aktywni rodzice w pracy" przez aktywność zawodową rodziców rozumie się:

a) podleganie obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1–8, 10 i 23 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497),
b) pobieranie zasiłku macierzyńskiego, zasiłku chorobowego, zasiłku opiekuńczego, zasiłku wyrównawczego albo świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2780), zasiłku chorobowego, zasiłku wyrównawczego albo świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2189), z wyjątkiem zasiłków i świadczeń przysługujących po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego albo wypadkowego, oraz pobieranie wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465),
c) podleganie obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 4–15 i 36 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146) – w stosunku do osób, których zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego jest dokonywane za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
d) podleganie, na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2024 r. poz. 90), ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników z mocy ustawy albo przez nieprzerwany okres co najmniej 12 miesięcy ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników na wniosek.

„Aktywni rodzice w pracy” a składki ZUS

Jakie składki muszą odprowadzać do ZUS rodzice ubiegający się o świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”? Wysokość składek określona jest w ustawie z dnia 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic” (Dz. U. 2024, poz. 858).

Jednym z najważniejszych warunków przyznania świadczenia jest zgłoszenie do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego od podstawy wynoszącej łącznie dla obojgu rodziców minimum 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jednocześnie przewidziane minimum dla każdego z rodziców wynosi 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Inaczej jest w przypadku prowadzenia przez jednego z rodziców działalności gospodarczej na preferencyjnych warunkach dotyczących opłacania składek, takich jak ulga na start, niższe składki w okresie 24 miesięcy prowadzonej działalności, mały ZUS Plus. Jeśli tutaj podstawa opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę, to do świadczenia „Aktywni rodzice w pracy” wymagany jest właśnie taki minimalny próg aktywności zawodowej. W dalszym ciągu łącznie rodzice muszą odprowadzać składki na poziomie nie niższym niż 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

W sytuacji osób samodzielnie wychowujących dziecko ustawodawca przewidział próg aktywności zawodowej na poziomie nie niższym niż 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Rodzice małych dzieci pytają, czy mogą składać wnioski o świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”, kiedy jedno z nich jest na zwolnieniu lekarskim. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odpowiada, że „żadne ze świadczeń w ramach Aktywnego Rodzica nie będzie „zabierane” w przypadku choroby rodzica bądź dziecka. Ustawa zakłada, że przerwa w wykonywaniu pracy przez rodzica w związku z chorobą nie będzie miała wpływu na dalsze pobieranie świadczenia.” Przebywanie więc na zwolnieniu lekarskim nie ma żadnego wpływu na świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”. Ważne, aby rodzice byli w zatrudnieniu lub prowadzili działalność gospodarczą.

Co więcej, na stronie MRPiPS podano przykład matki posiadającej dziecko poniżej 3 roku życia, która wróciła do pracy po urlopie macierzyńskim, a po kilku miesiącach ponownie zaszła w ciążę i przebywa na zwolnieniu lekarskim w związku z ciążą. W takim przypadku również należy się świadczenie „Aktywni rodzice w pracy” na pierwsze dziecko. Wypłata nowego świadczenia z ZUS nie będzie zawieszona w czasie L4 i pobierania zasiłku chorobowego.

Ważne

Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” będzie przysługiwało także na pierwsze dziecko będące w wieku od 12 do ukończenia 35 miesiąca życia, gdy matka będzie pobierała zasiłek macierzyński na kolejno urodzone dziecko. Wystarczy, że spełni podstawowy warunek – będzie w zatrudnieniu albo kontynuuje prowadzenie działalności gospodarczej (działalność nie została zawieszona).