Potrzeby pożyczkowe budżetu w przyszłym roku mocno rosną, podobnie jak deficyt. Tłumaczono to koniecznością spłaty zobowiązań podmiotów pozabudżetowych, do których w przeszłości wypychano wydatki, o jakich decydował rząd. Ale i one będą się zadłużać
Jednym z celów, jakie stawiała sobie “Koalicja 15 października”, było zwiększenie przejrzystości finansów publicznych. Poprzedników z Prawa i Sprawiedliwości krytykowano za to, że od czasów pandemii coraz więcej wydatków, o których decydował rząd, formalnie nie było ujmowanych w budżecie państwa, a przenoszono je do funduszy pozabudżetowych. Premier Donald Tusk i minister finansów Andrzej Domański prezentowali projekt ustawy budżetowej na 2025 r. jako dokument zwiększający transparentność finansów. Jednym z wyjaśnień, dlaczego w przyszłym roku deficyt budżetu państwa ma skoczyć do 289 mld zł ze 184 mld zł planowanych na 2024 r., była konieczność spłaty zapadających obligacji wyemitowanych przez Fundusz Przeciwdziałania Covid-19 oraz Polski Fundusz Rozwoju. W sumie mowa o kwocie przekraczającej 60 mld zł. To wszystko nie oznacza jednak, że rząd Koalicji Obywatelskiej kończy z wydatkami pozabudżetowymi czy z emisją obligacji przez fundusze nieujęte w budżecie.
Fundusz covidowy z mniejszym apetytem
Tak wynika z planów finansowych funduszy, które dołączono do projektu budżetu na 2025 r. (ich publikacja to zasługa nowej koalicji, która w ramach podnoszenia poziomu przejrzystości znowelizowała ustawę o finansach publicznych). Dwie największe pozycje to Fundusz Covid-19 oraz Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych. Oba są zarządzane przez Bank Gospodarstwa Krajowego, jednak ich dysponentem jest rząd.
“Fundusz covidowy” jeszcze w lipcu planował, że w 2025 r. wypuści na rynek obligacje o wartości 55 mld zł przy spłacie papierów o wartości nieco ponad 19 mld zł i wydatkach na odsetki na poziomie 9,2 mld zł. W sierpniu plan finansowy na 2025 r. zmodyfikowano. Obecny przewiduje wpływy z emisji obligacji o nominalnej wartości 26 mld zł. 28,5 mld zł fundusz ma pozyskać bezpośrednio z budżetu państwa - to pieniądze, o których szef resortu finansów mówił, że pójdą na spłatę zobowiązań funduszu.
Fundusz Przeciwdziałania Covid-19 ma przeznaczyć w przyszłym roku 28,6 mld zł na swoją podstawową działalność. Nie chodzi o walkę z pandemią, ale o finansowanie projektów inwestycyjnych w ramach programów rządowych.
Fundusz wojskowy zadłuży się na 60 mld zł
Jeszcze mocniej na rynku długu zaznaczy swoją obecność Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych. Tu “wpływy z finansowania dłużnego” są planowane na kwotę 60,6 mld zł. Łączne wpływy FWSZ mają wynieść 76,3 mld zł. 14 mld zł ma przekazać z budżetu resort obrony, a 1,3 mld zł to środki ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi”. Co po drugiej stronie? "Wydatki na realizację celów określonych w Programie rozwoju Sił Zbrojnych" są planowane na 65,4 mld zł. A 10,8 mld zł pójdzie na obsługę zadłużenia, niemal po równo rozłożone na spłatę kapitału, odsetki i koszty organizacji finansowania.
Na 10,5 mld zł planowane są wpływy z kredytów i emisji obligacji Krajowego Funduszu Drogowego, służącego do finansowania programu budowy dróg. Prawie 1,6 mld zł z ogólnej kwoty to kredyty z Europejskiego Banku Inwestycyjnego na budowę czterech odcinków dróg szybkiego ruchu. 8,9 mld zł to z kolei obligacje. Łączne wpływy KFD są planowane na 29,6 mld zł, z czego ponad 6 mld zł pochłonie obsługa zadłużenia (2,7 mld zł to odsetki, 3,4 mld zł - kapitał).
Potrzeby pożyczkowe brutto budżetu przekroczą pół biliona złotych
Do projektu budżetu państwa dołączone są plany finansowe 20 funduszy obsługiwanych przez BGK. Tam w grę wchodzą dużo mniejsze kwoty niż w przypadku funduszu covidowego czy wojskowego. Większość ma zapewnione inne źródła finansowania niż dług. Do projektu budżetu nie dołączono planu finansowego Polskiego Funduszu Rozwoju.
Jak wzrost zadłużenia funduszy ma się do potrzeb pożyczkowych budżetu? “Planowane w 2025 roku potrzeby pożyczkowe netto kształtują się na poziomie 366.893,2 mln zł wobec kwoty przewidywanego wykonania w 2024 roku 215.651,3 mln zł (w ustawie budżetowej na 2024 rok 252.271,5 mln zł). Planowany poziom potrzeb pożyczkowych brutto (suma potrzeb netto oraz przypadającego do wykupu długu przy przyjętych założeniach odnośnie do sprzedaży skarbowych papierów wartościowych w 2024 roku) wynosi 553.233,0 mln zł wobec kwoty przewidywanego wykonania w 2024 roku 425.354,2 mln zł (w ustawie budżetowej na 2024 rok 449.029,3 mln zł)” - napisano w uzasadnieniu do projektu budżetu na 2025 r.
