Dochodzenie wierzytelności od dłużnika mieszkającego za granicą

Windykacja długów od osób mieszkających za granicą to złożony proces, który wiąże się z wieloma wyzwaniami tj. różnice w systemach prawnych, bariery językowe, trudności z lokalizacją dłużnika czy problematyczna egzekucja wyroków sądowych wydanych w Polsce. Istnieje jednak kilka skutecznych metod, które mogą pomóc w skutecznym odzyskaniu należności.

Windykacja polubowna

Pierwszym krokiem każdego procesu windykacji należności powinno być podjęcie próby polubownego zakończenia sporu. Innymi słowy, niezależnie od tego, czy dłużnik zamieszkuje w kraju czy poza jego granicami, warto przed podjęciem dalszych kroków, wezwać go do dobrowolnego spełnienia świadczenia. Dobrze sporządzone wezwanie do zapłaty, wysyłane na zagraniczny adres zamieszkania dłużnika lub za pomocą e-maila, może przyczynić się do szybkiego odzyskania długu. Jeżeli wierzyciel jest skłonny do ustępstw z jego strony, można też rozważyć podjęcie negocjacji z dłużnikiem. W przypadku tych, którzy przebywają na stałe poza granicami Polski, istnieje opcja skorzystania z pomocy lokalnych mediatorów - zwłaszcza w krajach, gdzie mediacja jest powszechną metodą rozwiązywania sporów gospodarczych.

Europejski Nakaz Zapłaty (ENZ)

Europejski Nakaz Zapłaty (ENZ) jest rodzajem orzeczenia sądowego pozwalającego na egzekucję roszczeń od zagranicznego kontrahenta z Unii Europejskiej. Jest to uproszczona forma dochodzenia roszczeń o charakterze cywilnym i handlowym, która pozwala na uzyskanie tytułu egzekucyjnego w jednym państwie członkowskim i jego egzekucję w innym. Aby uzyskać ENZ, trzeba zainicjować postępowanie przed sądem. Pozew musi zostać złożony na urzędowym formularzu w formie papierowej lub za pomocą innego środka komunikacji, w tym komunikacji elektronicznej, akceptowanego przez państwo członkowskie wydania i dostępnego sądowi wydania.

Sąd rozpoznaje sprawę w europejskim postępowaniu nakazowym, jeżeli są spełnione warunki określone w przepisach rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty. Rozporządzenie ma zastosowanie w stosunkach między wszystkimi państwami członkowskimi Unii Europejskiej z wyjątkiem Danii. Trzeba mieć na uwadze, że ENZ wydają sądy z wyjątkiem Węgier, gdzie postępowanie w sprawie nakazu zapłaty leży w kompetencjach notariuszy specjalizujących się w prawie cywilnym. Europejski nakaz zapłaty zawiera pouczenie, że pozwany może zapłacić powodowi kwotę wskazaną w nakazie lub wnieść sprzeciw poprzez jego przesłanie sądowi wydania w terminie 30 dni od doręczenia mu nakazu.

Europejski nakaz zapłaty, który stał się wykonalny w państwie członkowskim wydania, jest uznawany i wykonywany w innych państwach członkowskich bez potrzeby stwierdzania wykonalności i bez możliwości sprzeciwienia się jego uznaniu.

Klauzula wykonalności i uznanie wyroku

Wierzyciel, który uzyskał wyrok zasądzający wydany przez Sąd w Polsce przeciwko dłużnikowi mieszkającemu za granicą, może wszcząć egzekucję po uzyskaniu klauzuli wykonalności. W przypadku dłużnika mieszkającego na terytorium Unii Europejskiej, klauzulę wykonalności wydaje się w kraju, w którym dłużnik przebywa. Na podstawie przepisów unijnych (tzw. rozporządzenie Bruksela I bis) wyroki wydane w jednym z krajów członkowskich UE są automatycznie uznawane w innych państwach UE, co znacząco ułatwia ich egzekucję. Oznacza to, że orzeczenie, które stało się wykonalne w państwie pochodzenia, jest wykonalne w każdym innym państwie członkowskim bez potrzeby stwierdzania jego wykonalności.

Natomiast w sytuacji dochodzenia roszczeń od dłużników posiadających miejsce zamieszkania w państwie spoza obszaru UE, koniecznym będzie zapoznanie się z lokalnymi przepisami dotyczącymi uznawania zagranicznych wyroków. Tutaj warto skorzystać z pomocy miejscowego prawnika, który złoży stosowny wniosek w kraju dłużnika.

Egzekucja komornicza za granicą

W przypadku uzyskania nakazu zapłaty lub wyroku, który jest uznawany za granicą, można przystąpić do egzekucji komorniczej. Egzekucja może być realizowana przez zagranicznych komorników lub urzędy odpowiedzialne za wykonywanie wyroków. Proces ten może jednak różnić się w zależności od kraju – w niektórych państwach egzekucja majątku dłużnika może być szybsza, w innych natomiast bardziej sformalizowana i czasochłonna. Warto ustalić miejsce zamieszkania dłużnika, miejsce prowadzenia działalności gospodarczej lub inne źródła dochodów, które mogą posłużyć jako podstawy egzekucji. W niektórych przypadkach możliwe jest również ustalenie majątku dłużnika za granicą przy pomocy lokalnych biur detektywistycznych lub agencji zajmujących się windykacją.

Międzynarodowa windykacja sądowa i pozasądowa

Warto wiedzieć, że na rynku istnieje szereg firm oferujących pomoc w międzynarodowej windykacji. Podmioty te znają przepisy prawa bądź często współpracują z lokalnymi prawnikami co może zwiększyć szanse na odzyskanie długu.

Podsumowanie

Dochodzenie wierzytelności od dłużnika mieszkającego za granicą to niewątpliwie wyzwanie, które wymaga odpowiedniej wiedzy i cierpliwości. Zdecydowanie prościej przebiega proces windykacji dłużników mieszkających na terenie Unii Europejskiej – wierzyciel może skorzystać z takich ,,narzędzi” jak Europejski Nakaz Zapłaty, który jest automatycznie uznawany i wykonywany w innych państwach członkowskich. Natomiast w przypadku dłużników spoza UE, warto skorzystać z pomocy międzynarodowych firm windykacyjnych oraz lokalnych prawników.