Raport KNF: Innowacje finansowe hamuje brak pewności prawnej

Raport przedstawiono podczas Kongresu 590 w ramach bloku tematycznego "Polska jako centrum innowacji finansowych".

"Dostrzegając istotność wpływu nowych technologii na rozwój rynku finansowego w Polsce z inicjatywy Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, Ministerstwa Finansów i Ministerstwa Rozwoju powołany został Zespół roboczy ds. rozwoju innowacji finansowych (FinTech). Koordynacji prac podjął się Urząd Komisji Nadzoru Finansowego" - poinformowała KNF.

Zespół składał się z przedstawicieli 22 instytucji obejmując szeroką reprezentację instytucji publicznych (regulatorów, nadzorców) oraz przedstawicieli rynku (zarówno nadzorowanego, jak i nienadzorowanego).

Dodano, że celem prac Zespołu była identyfikacja barier natury prawnej, regulacyjnej i nadzorczej dla rozwoju innowacji finansowych w Polsce oraz przygotowanie propozycji rozwiązań i działań, które mogłyby wyeliminować lub ograniczyć zidentyfikowane bariery.

Raport wskazuje, że szybki rozwój sektora FinTech "stanowi istotne wyzwanie dla organów nadzoru nad rynkiem finansowym, jak również regulatorów odpowiedzialnych za tworzenie odpowiednich przepisów prawa dostosowanych do cyfrowej gospodarki".

"Powstaje wiele rozwiązań rynkowych, które często wychodzą poza tradycyjnie rozumiane kategorie usług lub produktów finansowych. Proaktywna postawa nadzorcy i regulatora w obszarze kształtowania sprzyjającego środowiska regulacyjno-prawnego dla rozwoju sektora FinTech ma istotne znaczenie dla pozycji Polski jako aspirującego centrum innowacji finansowej" - głosi raport.

Autorzy przyznają, że konsumenci, w szczególności z młodszych grup wiekowych, pozytywnie przyjmują trend cyfryzacji i chcą korzystać z innowacyjnych rozwiązań, z wykorzystaniem zdalnych kanałów elektronicznych, głównie poprzez internet oraz urządzenia mobilne.

Zwracają uwagę, że do sektora FinTech zalicza się m.in. innowacyjne podmioty nadzorowane, np. banki, instytucje płatnicze, zakłady ubezpieczeń, firmy inwestycyjne, jak i podmioty nienadzorowane.

"Wyniki prac Zespołu pokazują, że największym problemem hamującym rozwój innowacji finansowych w Polsce jest brak pewności prawnej - podmioty rynkowe chcą precyzyjnie wiedzieć, jakie przepisy mają zastosowanie w zakresie innowacyjnych rozwiązań. Zespół ustalił, że organy nadzorcze i regulacyjne powinny w możliwie otwarty sposób informować uczestników rynku o swoich stanowiskach w odniesieniu do innowacyjnych produktów i usług oraz prowadzić z nimi efektywny dialog" - głosi raport.

"W odpowiedzi na tę rekomendację kierownictwo UKNF podjęło decyzję o podjęciu szeregu działań w zakresie wspierania rozwoju innowacji finansowych przez nadzór, w tym w szczególności o powołaniu dedykowanej komórki organizacyjnej ds. rozwoju innowacji finansowych oraz wdrożeniu koncepcji Innovation Hub, czyli procedury informacyjno-szkoleniowej, w ramach której nadzór podejmie działania informacyjne z obszaru regulacyjno-prawnego dla podmiotów sektora FinTech" - czytamy.

Autorzy raportu dodali, że serwisie internetowym KNF uruchomiona została m.in. podstrona internetowa poświęcona obszarowi FinTech wraz z odniesieniem do opisów realizowanych procesów licencyjnych i rejestrowych.

Poza tym, czytamy w raporcie, Ministerstwo Finansów wprowadziło do projektu ustawy o usługach płatniczych przepisów umożliwiających funkcjonowanie w Polsce tzw. małych instytucji płatniczych (MIP).

Raport wskazuje, że "istotnym czynnikiem warunkującym rozwój sektora FinTech jest także zapewnienie wsparcia finansowego dla innowacyjnych podmiotów ze strony instytucji i organów państwowych".

"W toku prac Zespołu wskazano, że w celu zapewnienia odpowiednich warunków prawnych dla rozwoju innowacji finansowych w Polsce konieczna jest eliminacja tzw. goldplatingu, czyli praktyki przyjmowania rozwiązań krajowych dalej idących niż wynika to z implementowanego prawa unijnego" - czytamy.

Dodano, że "znaczącą barierę dla rozwoju sektora FinTech stanowią obszerne i uciążliwe wymogi sprawozdawcze". Stąd Zespół roboczy ustalił, że "wskazywana bariera mogłaby zostać istotnie ograniczona poprzez szersze stosowanie w Polsce technologii regulacyjnych (RegTech)".

W raporcie wskazano, że w toku prac Zespołu przeprowadzono analizę przepisów o outsourcingu stosowanych w nadzorowanych sektorach rynku finansowego.

"Przedstawiciele uczestników rynku wskazali, że niektóre przepisy są zbyt restrykcyjne i hamują rozwój innowacji, w szczególności dotyczące braku możliwości ograniczenia odpowiedzialności dostawcy usług wobec zleceniodawcy (banku, firmy inwestycyjnej, spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej oraz instytucji płatniczej) lub stosowania podoutsourcingu. W toku prac Zespołu podjęto decyzję o modyfikacji ww. przepisów z uwagi na brak analogicznych uregulowań w innych krajach europejskich i na świecie, jak również ograniczone możliwości współpracy ww. podmiotów nadzorowanych z dostawcami usług" - czytamy w dokumencie.

Ponadto, jak wynika z raportu, Ministerstwo Cyfryzacji prowadzi prace nad uruchomieniem programu badawczego zapewniającego środki na budowę bezpiecznych środowisk testowych dla technologii transakcyjnych i finansowych, natomiast Ministerstwo Rozwoju przygotowało na swojej stronie internetowej informacje dotyczące różnych form wsparcia finansowego dla sektora FinTech.

W toku prac Zespołu ustalono także, że istotnym elementem pozaustawowej regulacji dotyczącej tej sfery powinny być rynkowe Zasady Dobrych Praktyk, w szczególności w zakresie zarządzania ryzykiem. Pozwoliłyby na "ujednolicenie praktyk biznesowych całego rynku, a także stanowiłyby narzędzie budowania wizerunku branży i bezpieczeństwa uczestników tego rynku".

"Rozwój sektora FinTech ma fundamentalne znaczenie dla polskiego rynku finansowego i całej gospodarki. Możliwości zastosowania nowoczesnych technologii w usługach finansowych są ogromne. Polska jako kraj jest właściwie sprofilowana, aby stać się jednym z kluczowych centrów innowacji finansowych w Europie. W toku prac Zespołu wskazano, że – w ramach strategii rozwoju FinTech w Polsce – należy ustalić priorytety działań w sektorze FinTech, dobrze rozpoznać atuty polskiej gospodarki (np. silna branża IT) i stworzyć systemowe rozwiązania wspierające realizację strategii" - głosi raport.