Jeżeli przedsiębiorstwo pozbawione zarządu nie ma majątku ani dochodów, wynagrodzenie jej kuratora pokryje Skarb Państwa, np. reprezentowany przez sąd rejestrowy.

Chodziło o spółkę z o.o., która nie miała organów zarządzających i nie była w stanie prowadzić działalności, dla której została powołana. Zgodnie z art. 42 kodeksu cywilnego, jeżeli osoba prawna nie może prowadzić swoich spraw z braku powołanych do tego organów, sąd ustanawia dla niej kuratora, który powinien się postarać niezwłocznie o powołanie tychże organów, a w razie potrzeby – o jej likwidację. I tak właśnie stało się w tej sprawie.
Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, stosowane odpowiednio do kurateli osób prawnych przewidują, że kurator może żądać od organu, który go ustanowił, wynagrodzenia za sprawowanie swoich obowiązków. Wynagrodzenie pobierane jest z majątku lub dochodów osoby prawnej. Jeśli nie ma ona dochodów ani majątku, wtedy wynagrodzenie płaci organ ustanawiający.
W tym przypadku sąd rejonowy działał z urzędu, ustanawiając kuratelę dla opuszczonej spółki. Zasądził też wynagrodzenie – bezpośrednio od firmy.
Natomiast kurator żądał wypłaty należnych pieniędzy przez Skarb Państwa, argumentując, że firma nie ma ani organów zarządzających, ani dochodu, a on jako kurator nie jest obowiązany do poszukiwania jej majątku. Brak organów powoduje brak możliwości wyegzekwowania wynagrodzenia od przedsiębiorstwa – uzasadniał.
Sąd jednak podtrzymał swoje postanowienie. Kurator zaś złożył na nie zażalenie.
Ponieważ sąd okręgowy miał w tej sprawie wątpliwości, skierował do Sądu Najwyższego pytanie prawne: czy wynagrodzenie dla kuratora osoby prawnej ustanowionego z urzędu na podstawie art. 42 k.c., w sytuacji gdy brak majątku lub dochodów tej osoby, jest pokrywane ze środków publicznych (czyli w praktyce – przez sąd ustanawiający kuratora), a jeśli tak, to kto wówczas jest płatnikiem tego wynagrodzenia.
Sąd Najwyższy, obradując w składzie trzech sędziów, w odpowiedzi na pytanie wydał uchwałę, w której stwierdził, że w takim wypadku wynagrodzenie jest pokrywane przez Skarb Państwa.
Kurator może żądać od organu, który go ustanowił, wynagrodzenia za sprawowanie swoich obowiązków
ORZECZNICTWO
Uchwała Sądu Najwyższego z 13 marca 2015 r., sygn. akt III CZP 4/15. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia