Leasing jest umową pomiędzy dwoma podmiotami, w której jedna ze stron umowy (finansujący, leasingodawca) przekazuje drugiej stronie (korzystający, leasingobiorca) prawo do korzystania z określonej rzeczy na określony w tej umowie czas. Leasing zakłada możliwość zakupu rzeczy po zakończeniu leasingu za kwotę ustaloną przy zawieraniu umowy. W zamian leasingobiorca płaci ustalone, dopasowane do indywidualnych potrzeb opłaty, zwane ratami leasingowymi.
ShutterStock

Nazwa leasing pochodzi od angielskiego słowa to lease oznaczającego tyle, co nająć, wydzierżawić (prawo anglosaskie nie odróżnia najmu od dzierżawy, tak samo jak nie odróżnia od nich leasingu).

Zgodnie z art. 709² umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.

Rzeczami, w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, są tylko przedmioty materialne (art. 45 KC), zaś przedmioty materialne na gruncie Kodeksu cywilnego są pojęciem znacznie węższym niż dobra materialne wyodrębniane przez ekonomistów. Cechą rzeczy jest materialny charakter oraz wyodrębnienie z przyrody.

Nie są rzeczami ciecze i gazy, kopaliny, zwierzęta w stanie wolnym. Rzeczami nie są również przedmioty niematerialne, takie jak energia, dobra intelektualne, dobra osobiste, pieniądze, papiery wartościowe, prawa majątkowe.

Dla celów podatkowych definicja umowy leasingu rozszerzona jest o każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana „finansującym”, oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej „korzystającym”, podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty.

Korzyści płynące z leasingu dla leasingobiorcy:

  • niewielkie zaangażowanie własnego kapitału,
  • optymalizacja obciążeń podatkowych (tarcza podatkowa),
  • możliwość rozliczenia podatku VAT.

Dla małych i średnich przedsiębiorstw leasing jest wyjątkowo korzystnym sposobem finansowania inwestycji. Przy odpowiednim dostosowaniu płatności do przychodów okazuje się tańszy niż kredyt, szybszy i łatwiejszy do uzyskania. Leasing jest atrakcyjny nie tylko dla firm, które nie dysponują dużym kapitałem czy osiągają stosunkowo niewielkie zyski. Firmy o znacznym stopniu zyskowności prowadzonej działalności mogą przy jego użyciu poprawić płynność czy kontrolować wysokość płaconych podatków.

Rodzaje leasingu

Z uwagi na liczbę stron biorących udział w transakcji leasingowej wyróżnia się:

leasing bezpośredni (gdy producent zawiera umowę bezpośrednio z użytkownikiem),

leasing pośredni (w transakcji uczestniczą więcej niż dwie strony, tzn. między producentem a użytkownikiem występuje wyspecjalizowane przedsiębiorstwo leasingowe)

Pozostałe rodzaje leasingu z uwagi na formę umowy.

Leasing operacyjny

Polega na czasowym przekazaniu w użytkowanie dobra inwestycyjnego. Czas ten jest z reguły krótszy niż okres normatywnego zużycia leasingowanej rzeczy. Raty leasingowe stanowią dla leasingobiorcy koszt uzyskania przychodów, a przedmiot leasingu nie podlega u niego amortyzacji. W umowie leasingu operacyjnego leasingobiorca może mieć zagwarantowane prawo zakupu przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy, za określoną z góry wartość końcową powiększoną o podatek od towarów i usług (VAT).

Leasing finansowy

Polega na oddaniu rzeczy w użytkowanie, w zamian za raty leasingowe. Przedmiot leasingu jest własnością finansującego, amortyzuje go leasingobiorca, natomiast przeniesienie tytułu własności może być zagwarantowane w umowie. Rata leasingowa w leasingu finansowym podzielona jest na część kapitałową i odsetkową. Część odsetkowa stanowi koszt uzyskania przychodu u Korzystającego, a część kapitałowa traktowana jest jak kapitał przy operacji kredytowej.

Leasing finansowy dla celów podatku VAT rozliczany jest tak jak leasing operacyjny.

Leasing zwrotny

Firma posiada liczne środki trwałe, nie posiada jednak gotówki, której potrzebuje. Może oddać część majątku trwałego firmie leasingowej w zamian za gotówkę i wziąć te środki w leasing; dzięki takiemu zabiegowi firma ma jednorazowy zastrzyk gotówki.

Leasing konsumencki

Przeznaczony jest dla osób nieprowadzących działalności gospodarczej. Produkt ten z każdym rokiem staje się coraz popularniejszy, a na rynku pojawia się coraz więcej firm, które oferują wynajem aut w formie leasingu konsumenckiego. W ramach tego typu leasingu, osoby zainteresowane danym modelem mogą korzystać z niego bez konieczności wnoszenia opłaty wstępnej, która może wynosić od 0 do nawet 30%. Leasing konsumencki charakteryzuje się również ograniczeniem formalności do minimum.

Wypowiedzenie leasingu

Zgodnie z kodeksem cywilnym rozwiązanie umowy leasingowej jest dopuszczalne z powodu okoliczności za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności. Zatem możliwość wypowiedzenia umowy leasingu zazwyczaj przysługuje obu jej stronom, aczkolwiek warto sprawdzić indywidualnie każdy przypadek. Zdarza się bowiem, że leasingodawca rezerwuje taką możliwość tylko dla siebie. Korzysta z niej zwykle wtedy, gdy leasingobiorca zaprzestaje spłacania rat w wyznaczonych terminach i nie reaguje na wezwanie do uregulowania zaległości.

Wypowiedzenie umowy leasingu nie jest jednak korzystnym rozwiązaniem. Należy się liczyć z poważnymi konsekwencjami finansowymi.

Zerwanie umowy przed czasem będzie wiązało się z koniecznością jej pełnego rozliczenia, tj. zapłatą wszystkich pozostałych rat wraz z odsetkami oraz innych należnych opłat i prowizji. Wartość zobowiązań powinna zostać pomniejszona o tzw. dyskonto, czyli korzyści leasingodawcy wynikające z wcześniejszego zakończenia umowy. Tę kwestię reguluje kodeks cywilny, art. 709 [15]. Nie zawiera on jednak wzmianki o sposobie obliczania dyskonta więc każda firma leasingowa może robić to na swój sposób.